Ekolojik ayak izi, sürdürülebilirliğin temel bir göstergesi olarak ifade edilir. Genel olarak dünya ile insan arasındaki alış ve veriş dengesini ele almaktadır. Ekolojik denge, dünyanın kendini yenileme sınırları içerisinde kaynak kullanımı süreçlerini gösterir.
Ekolojik ayak izi nedir, ekolojik ayak izi nasıl hesaplanır, ekolojik ayak izi nasıl azaltılır, ekolojik ayak izi hesaplama ve ekolojik ayak izini azaltmak için neler yapılmalı? Tüm detaylar için okumaya devam edin.
Ekolojik Ayak İzi Nedir?
İnsanların dünya üzerinde hayatta kalabilmeleri için yemek, barınma ve ısınma gibi temel ihtiyaçlarını karşılamaları gerekir. Bu ihtiyaçları karşılarken doğa ve dünya üzerinde bazı ayak izleri bırakılmaktadır. Bu ayak izlerinin bazı olumsuz sonuçları mevcuttur. Ekolojik ayak izi de olumsuz sonuçları olanlar arasında yer alır. Bireysel tüketimin her geçen gün artması ile insanların doğal sistemlere olan ihtiyacı da artmıştır. Bu doğal sistemlere olan ihtiyaç, ekolojik hasarın yanı sıra doğal kaynakların da azalmasına neden olmuştur. Söz konusu durumda ise kaynak tüketimi gibi çeşitli durumların kontrol altına alınması için bazı hesaplamalar yapılması son derece önemlidir.
Ekolojik Ayak İzi Hesaplama
Ekolojik ayak izi, bir kişi için hesaplanabileceği gibi şehir, bölge, ülke ve tüm gezegen için hesaplanabilmektedir. Bunun yanı sıra ekolojik ayak izi birçok değişkeni dikkate alır. Her gün yürüyerek ya da bisikletle işe gidip gelen birinin sürekli araç kullanan biri ile ekolojik ayak izi aynı değildir. Benzer şekilde fosil yakıta değil yenilenebilir enerjiye yatırım yapan ülkelerin ayak izi diğer ülkelere göre çok daha düşük orandadır. Bu kapsamda ekolojik ayak izi hesaplama adımları merak edilmektedir.
Hesaplama için taleplerimiz ve arz yani doğanın bize sunduğu biyolojik kapasite veya biyo kapasite yer alır. Denklemin bir tarafında toplumun talepleri yer alır. Bunlar; bitkisel ve hayvansal gıdalar, yakıt, şehir altyapısı, kereste ve orman ürünleri şeklinde sıralanabilir. Diğer tarafta ise biyolojik kapasite yer alır. Bunlar; ormanlar, tarım arazileri ve otlaklar, deniz ve tatlı su alanları olarak ele alınır. Kullanılabilir kaynaklara biyolojik kapasite dediğimizde kullandığımız her kaynak ekolojik ayak izidir. Bunlar, küresel hektar (kha) denilen ortak bir birimle ifade edilmektedir. Bu birim, dünyanın ortalama verimliliği üzerinden 1 hektar arazinin üretim kapasitesini ele alır.
Ekolojik Ayak İzi Nasıl Hesaplanır?
Genellikle, ekolojik ayak izi hesaplamak için Tiezzi ve arkadaşları tarafından oluşturulan bir denklem kullanılır. Bu denklem aşağıdaki gibidir:
EAİ = ΣTi/Yw x EQFi
Ti, bir ülkenin ürün ihtiyacının ton cinsinden yıllık tüketimidir.
Yw ise ürün ihtiyacının dünya genelindeki ortalama verimi olarak ele alınır
EQFi, ürün ihtiyacının eşdeğer faktörü olarak ifade edilir.
Ekolojik Ayak İzi Bileşenleri
Ekolojik ayak izi bileşenleri şu şekilde sıralanabilir:
- Karbon ayak izi
- Tarım arazisi ayak izi
- Orman ayak izi
- Yapılandırılmış alan ayak izi
- Balıkçılık sahası ayak izi
- Otlak ayak izi
Karbon Ayak İzi, diğer tüm bileşenlerin etkilerinin toplamından daha fazla ve en hızlı büyüyen etmendir.
Ekolojik Ayak İzini Azaltmak için Neler Yapılmalı?
Ekolojik ayak izini azaltmak için alınabilecek önlemler genel olarak aşağıdaki gibidir:
- Enerji Verimliliğini Sağlamak
- Sürdürülebilir Ulaşım Araçları Kullanmak
- Bilinçli Alışveriş Yapmak
- Doğal Kaynakları Korumak
- Bitkisel Ağırlıklı Beslenmek
- Sürdürülebilir Tarımı Destekleyin
- Geri Dönüşüm ve Atık Yönetimi Yapmak
- Daha Az Tüketmek
- Yenilenebilir Enerji Kaynakları Kullanmak
- Ekolojik Bilinç Aşılamak
Enerji Verimliliğini Sağlamak
Enerji izleme ve enerji tüketim takibi ile enerjinizi yönetin ve enerji verimliliği sağlamanız mümkündür.
Sürdürülebilir Ulaşım Araçları Kullanmak
Sürdürülebilir bir dünya için bisiklet ya da elektrikli araç gibi daha çevre dostu ulaşım alternatiflerini tercih edebilirsiniz.
Bilinçli Alışveriş Yapmak
Sürdürülebilir ve çevre dostu ürünleri tercih edebilirsiniz.
Doğal Kaynakları Korumak
Ormanları ve doğal alanları korumak adına kâğıt tüketimi düzeyinizi azaltabilirsiniz. Geri dönüştürülmüş kâğıt kullanımını tercih edebilir veya dijital platformları kullanmaya yönelebilirsiniz.
Bitkisel Ağırlıklı Beslenmek
Et tüketimini azaltarak ve bitkisel ağırlıklı bir diyet benimseyerek ekolojik ayak izinizi azaltmanız mümkündür.
Sürdürülebilir Tarımı Desteklemek
Yerel ve sürdürülebilir tarım ürünlerine yönelerek ekosisteme olan etkinizi azaltabilirsiniz.
Geri Dönüşüm ve Atık Yönetimi Yapmak
Geri dönüşüm uygulamalarına katılıp, atıklarınızı doğru bir şekilde yönetebilirsiniz.
Daha Az Tüketmek
İhtiyaçlarınızı değerlendirerek gereksiz tüketimi azaltmaya çalışmalısınız. Daha uzun ömürlü ürünleri tercih ederek ve dayanıklı malzemeleri kullanarak atık miktarını azaltabilirsiniz.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Kullanmak
Fosil yakıtlara olan bağlılığı azaltmak için yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelebilirsiniz.
Ekolojik Bilinç Aşılamak
Ekolojik bilinci birey, aile, topluluk, ulusal ve küresel düzeyde yaygınlaştırarak, çevresel sorumluluk anlayışını geliştirebilirsiniz.
Enexion Grup olarak sürdürülebilirlik danışmanlığı vererek birçok konuda süreci daha doğru yönetmenize destek sağlıyoruz. Stratejik Sürdürülebilirlik konularında sunduğumuz danışmanlık hizmetlerimiz ile sürdürülebilir iş modelleri oluşturmanıza katkı sağlarken, bu kapsamda müşterilerimizin avantajları doğrultusunda çözümler üretmekteyiz. Sizler de çevresel duyarlılığınızı, şirket reputasyonunuzu ve sürdürülebilirlik aksiyonlarınızı bizlerle raporlayarak pazarda her zaman bir adım önde yer alabilirsiniz! Hizmetimiz hakkında detaylı bilgi için web sitemizi ziyaret edebilirsiniz.
