2017 yılı boyunca enerji fiyatlarının artmasına katkıda bulunan bir çok gelişme yaşandı. İlk çeyrekte yaşanan gaz kesintileri, ikinci çeyrekte TETAŞ’ın spot piyasadan alımlarını arttırma politikasına geçmesi, üçüncü çeyrekte yüksek hava sıcaklıkları ve yüksek talep ile beraber enerji fiyatlarını tabiri caizse uçurdu. Ayrıca dördüncü çeyrekte EPDK’nın tarifeyi arttıracağını açıklaması ve son olarak da BOTAŞ’ın gaz fiyatlarına zam yapması ve santrallere doğalgaz satış kısıtı getirmesi önümüzdeki sene enerjide fiyat artışlarının devam edeceğinin göstergesi niteliğinde.
BOTAŞ düşük doğalgaz fiyatları nedeniyle ellerindeki doğalgazı satamayan özel sektör ithalatçılarının zararlarını azaltmak amacıyla, 1 Aralık 2017 tarihiyle yaptığı açıklamada, 2018 yılında elektrik üreticilerinin doğalgaz ihtiyacının sadece yüzde 40‘ını karşılayacağını belirtti. Elektriğini doğalgazdan üreten santrallerin kalan yüzde 60’lık ihtiyaçlarını, özel sektör ithalatçılarından tedarik etmeleri gerektiğini duyuran BOTAŞ, sağladığı doğalgaza da yüzde 8.4 zam yaparak fiyatları 704.15 TL/m3 ‘den 763.62 TL/m3 ‘e yükseltti.
Bunun üzerine ithalatçılarla görüşmeye başlayan doğalgaz santrallerinin, normal fiyatların 20 ile 25 dolar üstü fiyatlar almaları nedeniyle başka çözüm yolları arıyorlar. Üreticiler için şu anda iki farklı çözüm yolu görünüyor; %40’lık bir kapasiteyle çalışarak gazı sadece BOTAŞ’tan tedarik etmek veya kalan %60’lık kapasite için ithalatçılardan tedariğe başlamak. Doğalgaz santrallerinin toplam üretimdeki payının %38 olması nedeniyle enerji fiyatlarındaki artış devam ediyor. Açıklamanın yapılması itibariyle tezgahüstü piyasalarda, 2018 yılı enerji fiyatı, 4,5 TL/MWh yükselerek 183 TL/MWh olarak gerçekleşti.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), bugün sabah saatlerinde doğalgaz dağıtım şirketleri ile bir araya gelecek. Bugün öğleden sonra BOTAŞ doğalgazdan elektrik üreten santralların üst düzey yöneticileriyle görüşecek. Toplantıların gündemi, doğalgaz santrallarına yapılan yüzde 8’lik gaz zammı, yeni gaz tedarik sistemi ve buna ilişkin sektörden beklentiler olacak.
Yerli kömürden elektrik üretiminin teşviki için 2017 yılı ocak ayında başlatılan satın alma garantisi 2024 yılına kadar uzatıldı. Bu sistem sayesinde, yerli kömürden elektrik üreten santrallere 185 TL/MWh ’lık destek uygulanarak üretimleri TETAŞ tarafından satın alınıyordu. Yapılan açıklamaya göre alım garanti süresinin uzatılmasının yanı sıra, alım fiyatı da artarak 201.35 TL/MWh ‘a yükseldi. Santrallere uygulanacak bu fiyatlar, üç ayda bir enflasyon oranında arttırılacak. Ayrıca, yeni gelen düzenlemeyle, yerli kömürü ithal kömür ile karıştırarak elektrik üreten santraller de bu uygulamadan yaralanabilecek.
Yaşanan bu gelişmeler enerji sektöründe hızlı liberalleşme adımlarının atıldığını gösteriyor. Enerji piyasasında uzun süre sanayiciye destek sağlayan kamu kurumları piyasadaki tavan fiyatları gevşeterek veya kaldırarak serbest piyasanın oluşmasını sağlıyor. Balkan ülkelerine ve yakın komşularımıza baktığımız zaman 2018 yılı enerji fiyatlarının 200-220 TL/MWh civarında olduğunu görebiliyoruz. Orta uzun vadede aksi yönde çok büyük bir gelişme yaşanmazsa Türkiye’nin de bu fiyatlara yaklaşacağını öngörmek hayalci olmaz.
